Παράξενα και σοβαρά στην πρεμιέρα της δίκης των Ζωνιανών στην αίθουσα του Εφετείου στην Αθήνα

Της Μαριλης Μαργωμενου

Αρειος Πάγος, Δευτέρα πρωί, στα σκαλάκια της εισόδου: με τα μπλε οι αστυνομικοί, με τα μαύρα, το μισό χωριό των Ζωνιανών. Και απέναντί τους, οι κάμερες. «Κοράαατσα!», ακούγεται μια φωνή. Οχι, ο κύριος με το μαύρο σεμεδάκι στο κεφάλι δεν εννοεί «κορίτσια». Αλλιώς δεν θα φώναζε αμέσως μετά «Κοράαατσα, φασιστόοομουτρα!» στις έκπληκτες δημοσιογράφους με τα μικρόφωνα. «Το δικό μου το κοπέλι ήρθατε να βγάλετε, κοράτσα;», ουρλιάζει κατακόκκινος όπως πλησιάζει. Μόνο που «το δικό του το κοπέλι» έχει άλλη γνώμη. Ανάμεσα σε δύο αστυνομικούς, ο εικοσιπεντάρης με τα μαύρα τραβιέται προς τις κάμερες όσο του επιτρέπουν οι χειροπέδες. Κι ενώ οι αστυνομικοί τον σέρνουν, εκείνος ποζάρει, να τον δει η Ελλάδα γελαστό.

Το χάσμα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας πλαταίνει επικίνδυνα. Οι τύποι με τα καλάσνικοφ και τα επτά ξεριζωμένα ΑΤΜ στην πίσω αυλή, είναι δυνατόν να μοιάζουν έτσι; «Ενα εξήντα» ύψος, σπυράκια διάσπαρτα στο μαδημένο μούσι, κι απ’ το πουκάμισο να διαγράφονται δύο μπρατσάκια του τύπου «έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ’ έχω εγώ στο χέρι;». Με μικρές παραλλαγές, η ίδια εικόνα επαναλαμβάνεται 27 φορές – τόσοι είναι οι Ζωνιανοί με χειροπέδες την πρώτη μέρα της δίκης. Και πίσω τους, με κομπολόγια και χρυσούς σταυρούς, με ξέχειλες δερμάτινες βαλίτσες, με μισάνοιχτα πουκάμισα και φουντωμένο στέρνο, το μαύρο ποτάμι των συγγενών κυλά μεσ’ στον Αρειο Πάγο.

Στην αίθουσα εορτών

Αν όσο είσαι στην Αλεξάνδρας το σκηνικό σου μοιάζει παράξενο, όταν πια μπεις μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου, ψάχνεις να βρεις στο προεδρείο τον Αλμοδοβάρ. Δεν είναι μόνο οι 27 κατηγορούμενοι που κάθε τόσο περνοδιαβαίνουν δεμένοι δυο-δυο προς τα αποχωρητήρια μόνο και μόνο για να στείλουν αγωνιστικούς χαιρετισμούς (βλ. «Εεε! Σύντεκνε! Επαέ ατάραχα!») με τη γροθιά ψηλά σε όποιον μυστακοφόρο βρουν μπροστά τους. Είναι κυρίως η εικόνα του ακροατηρίου: θρονιασμένοι μεσ’ στις πολυθρόνες της «αίθουσας εορτών» (μόνο αυτή χωρούσε τα Ζωνιανά σε απαρτία), οι Κρητικοί αναβιώνουν κλίμα απ’ την προετοιμασία της ελληνικής επανάστασης επί Κολοκοτρώνη.

Ατυχώς, οι τεχνικοί που εγκατέστησαν το σύστημα μετάφρασης με τα κουμπάκια στις καρέκλες του δικαστηρίου, δεν προέβλεψαν εκτός από αγγλικά και γαλλικά να μεταφράζουν και κρητικά. Κι έτσι, παλεύω αβοήθητη να καταλάβω τα δηλητηριώδη σχόλια κάτω απ’ τα μπουκλωτά μουστάκια. Οι «βλεπάτορες» είναι μάλλον οι αστυνομικοί που κρατάνε τα «κοπέλια», οι οποίοι απειλούνται με «γρότθο» (αυτό δεν χρειάζεται μετάφραση), και οι «δίμουροι» (απ’ το «δύο» και «μούρη»), ο πρόεδρος και ο εισαγγελέας χρειάζονται «κάστιγο» με τη «λούρα», το οποίο δεν ξέρω τι ακριβώς σημαίνει, αλλά αν κρίνω απ’ την κλίση που έχει πάρει το μουστάκι του χοντρού Κρητικού που το εκστομίζει, είναι καλύτερα ποτέ να μη μάθω.

«Μη μ’ αγγίζεις!»

«Το κέρατό σ’»! Η κραυγή με κάνει να γυρίσω προς την έδρα. Ενας κατηγορούμενος σε κατάσταση αμόκ. Χτυπιέται όπως τον κρατάει ο αστυνομικός. «Μη μ’ αγγίζεις!», τσιρίζει σα να σεληνιάστηκε. «Δεν τον έλυσαν στις τουαλέτες για να πλυθεί…», λέει σα να ‘ναι αυτό δικαιολογία ο διπλανός του Ζωνιανός. Μπορεί να μοιάζει με καρτούν όπως χοροπηδάει, αλλά η κυρία στο μπροστινό μου κάθισμα έχει λουφάξει, και τον κοιτάζει με μάτια δύο πήχες. Δύο λεπτά μετά, στο διάλειμμα της δίκης που την πλησιάζει ο δικηγόρος της πολιτικής αγωγής, καταλαβαίνω γιατί. «Λοιπόν, εσάς τι ακριβώς σας είπαν όταν μπήκαν για τη ληστεία;», ρωτά εκείνος. Η γυναίκα παίζει νευρικά με το λουρί της τσάντας της. «Κράταγαν Καλάσνικοφ και ο ένας μου είπε “Μην κουνηθείς! Θα σε φάω!” Και ύστερα έπεσαν οι πυροβολισμοί…». Είναι η ταμίας στη ληστεία της Αγροτικής. Ο δικηγόρος βγάζει έναν μικρό αναστεναγμό. «Οταν καταθέτετε, αν πείτε τίποτα που δεν τους αρέσει κι αρχίσουν να σας φωνάζουν, μην τρομάξετε», λέει στην έντρομη γυναίκα. Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό, που ένας απ’ τους κατηγορουμένους όταν τον ρωτάει ο πρόεδρος τ’ όνομά του αυτοπροσδιορίζεται ως «Κάπτεν! Ο διαβόητος!», όλα μπορούν να συμβούν.

Μετά την πρώτη ώρα ανάγνωσης, αφού εκπλαγείς με το πλήθος των ληστειών, με τον αριθμό των κλεμμένων αυτοκινήτων, με τις ποσότητες ναρκωτικών και τις άπειρες άλλες πατέντες των Ζωνιανών, πια δε σου κάνει εντύπωση ούτε η λέξη «εκβιασμός» που προφέρει ο εισαγελέας, ούτε καν η «απόπειρα ανθρωποκτονίας». Μόνο μετράς μηχανικά τις νιφάδες πιτυρίδας στο μαύρο λαμέ κουστούμι του Ζωνιανού μπροστά σου κι αναρωτιέσαι αν υπάρχει σ’ άλλο μέρος της Ελλάδας άνθρωπος που να μπορεί να προσλάβει τον Αλ. Λυκουρέζο και τον Αλ. Κούγια για υπεράσπιση, αλλά να επιμένει να χώνει στην τσέπη του σακακιού του το μπουκαλάκι με το νερό, για να βρέχει κάθε τόσο τις άκρες απ’ το μουστάκι του…

Μαραθώνια δίκη

Το δικαστήριο αναμένεται να ανακοινώσει αύριο την απόφασή του, δηλαδή αν θα αποδεχθεί ή θα απορρίψει το αίτημα της υπεράσπισης για συνένωση και συνεκδίκαση των υποθέσεων που περιλαμβάνονται σε οκτώ δικογραφίες, οι οποίες σχηματίσθηκαν σε βάρος συνολικά 42 κατηγορουμένων. Η δίκη προμηνύεται μαραθώνια αν συνυπολογίσει κανείς -εκτός του αριθμού και του εύρους των αδικημάτων- και τον αριθμό των μαρτύρων που αναμένεται να καταθέσουν (πλέον των 300).