Ο 35ετής κύκλος των «χαμένων» εξεταστικών επιτροπών

Η εκάστοτε κυβέρνηση και αντιπολίτευση λειτουργούν με βασικό γνώμονα την αποκόμιση πολιτικού οφέλους

Σε αυτό τον τόπο της υπερβολής και της συστηματικής κομματικής σπέκουλας, μια τόσο εύηχη και «δημοκρατικοφανής» έννοια όπως αυτή της «εξεταστικής των πραγμάτων επιτροπής», έχει καταντήσει συνώνυμη του ευφημισμού. Στο κλείσιμο της προκαταρκτικής για την υπόθεση των άγονων γραμμών, μπορεί ευλόγως να διερωτηθεί κανείς πώς 13 βουλευτές - δέκτες των ίδιων μαρτυρικών καταθέσεων, ερμήνευσαν κατά 2-5 διαφορετικούς τρόπους τα ίδια πραγματικά περιστατικά. Είναι πράγματι μια ακόμη πτυχή του κεφαλαίου «χαμένο κύρος της πολιτικής», στην οποία απάντηση δεν δίδεται. Είναι θεωρητικώς ένα από τα πλέον δυναμικά μέσα κοινοβουλευτικού ελέγχου. Πρακτικώς όμως, από τα πλέον αναποτελεσματικά εργαλεία, δεδομένου ότι ο κομματικός ανταγωνισμός –η ανάγκη αποκόμισης κομματικών οφελών από την πλευρά της αντιπολίτευσης και η ανάγκη κομματικής αυτοσυντήρησης από την πλευρά της κυβέρνησης– είναι ο ανασταλτικός παράγοντας οιασδήποτε θεμιτής απόπειρας αναζήτησης της αλήθειας σε μια ερευνώμενη υπόθεση.

Στα 35 χρόνια μεταπολιτευτικού κοινοβουλευτικού βίου έχουν κατατεθεί περισσότερες από 40 προτάσεις συστάσεως εξεταστικών ή προανακριτικών επιτροπών. Συνολικώς έχουν συσταθεί 21 από τις οποίες κατάφεραν να εκδώσουν πόρισμα οι 14. Αχρηστες στατιστικές που επιβεβαιώνουν όμως τον κανόνα: όλα γίνονται για ένα άλλοθι. Δεν υπάρχει πραγματική βούληση για να βρεθεί η αλήθεια, ούτε στα μείζονα, ούτε στα ελάσσονα. Δεν έχει συζητηθεί λ.χ. ποτέ σε εξεταστική το θέμα της τρομοκρατίας. Ηταν η πρώτη πρόταση σύστασης εξεταστικής στη μεταπολίτευση, το 1985. Είχε προηγηθεί η δολοφονική συμπλοκή του Χρ. Τσουτσουβή και τριών αστυνομικών, η έκρηξη στο Πλατώνι, το τρομοκρατικό κτύπημα στην Κατεχάκη κι η σύλληψη Κρυστάλλη - Μπεχράκη -Τσιτσιλιάνου, όταν ο Κ. Μητσοτάκης ζήτησε εξεταστική. Απερρίφθη.

Πορίσματα

Λίγους μήνες αργότερα, την άνοιξη του 1986 ο Ανδρέας Παπανδρέου έκανε πράξη τη δέσμευσή του να ανοίξει ο «Φάκελος της Κύπρου». Και λοιπόν; Ποτέ δεν συζητήθηκαν τα αντικρουόμενα και φορτισμένα πορίσματα για λόγους εθνικού συμφέροντος. Οι 260 φάκελοι των 154 συνεδριάσεων επί δυόμισι χρόνια και των 86 μαρτύρων θα παραμένουν σφραγισμένοι ακόμη στις 6 μεταλλικές αρχειοθήκες, όπως έγραφε το πόρισμα. Η τυχαία αποκάλυψη των τηλεφωνικών υποκλοπών των κ.κ. Π. Κουναλάκη και Μ. Ανδρουλάκη, τον Οκτώβριο ’87, βρήκε στα μεγαλεία του τον περιώνυμο γενικό διευθυντή του ΟΤΕ Θεοφάνη Τόμπρα. Με χίλια ζόρια συστήθηκε η δεύτερη εξεταστική για τις υποκλοπές που πελαγοδρόμησε και ευτέλισε την έρευνα, χωρίς να οδηγήσει πουθενά.

Η πρώτη απόπειρα διερεύνησης της υπόθεσης Κοσκωτά πήγε άδοξα με την πτώση της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ τον Ιούνιο του «βρώμικου ‘89». Το «καλοκαίρι των προανακριτικών» ήταν το καλοκαίρι της παραπληροφόρησης με κορυφαία τότε στελέχη της Ν.Δ. να δίνουν στους δημοσιογράφους γραπτές ερωτήσεις και απαντήσεις, τις οποίες οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ δεν θυμόνταν να έγιναν ποτέ… Τότε όμως το ΠΑΣΟΚ είχε το σύνολο του Τύπου απέναντί του. Το καλοκαίρι των παραπομπών πλαισιώθηκε από μια δεύτερη προανακριτική για τις υποκλοπές που δεν απέδωσε τίποτε πέρα από φθορά του Ανδρέα και κουτσομπολιά.

Οι ρεβάνς

Οι εξεταστικές - προανακριτικές για πώληση της ΑΓΕΤ και των υποκλοπών Μαυρίκη και Σία ήταν το 1994 η μελανή «απάντηση» του ΠΑΣΟΚ στο «βρώμικο ’89» που κατέληξαν στη «μεγαλοθυμία» της αναστολής παραπομπής των κ.κ. Μητσοτάκη - Ανδριανόπουλου - Παλαιοκρασσά στο Ειδικό Δικαστήριο από τον Ανδρέα Παπανδρέου τον Ιανουάριο ‘95.

Από τότε ώς το 2004 απορρίφθηκαν συνολικά 14 προτάσεις εξεταστικής της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης — Χρηματιστήριο, ΔΕΚΑ, Ολυμπιακή, ελληνοποιήσεις, ΞΥΣΤΟ κ.λπ. «Οποιος έχει στοιχεία να πάει στη Δικαιοσύνη», ήταν η περιώνυμη φράση Σημίτη, αλλά όποτε έρχονταν παραγγελίες της Δικαιοσύνης, απορρίπτονταν με θορυβώδεις επιθέσεις στους δικαστικούς λειτουργούς. Τότε έγιναν μόνον δύο εξεταστικές: Τον Οκτώβριο του ’96 για την ακύρωση της ανάθεσης του καζίνο στο Φλοίσβο και εξ ανάγκης για την υπόθεση Οτσαλάν. Στην πρώτη, όπως σε όλες, τόσα ήταν τα πορίσματα - γνώμες, όσα και τα κόμματα. Ακρη δεν έβγαινε, πουθενά δεν κατέληξε. Στη δεύτερη, έγινε μετά τον διεθνή διασυρμό της χώρας μας και τις έγκαιρες πάντως καρατομήσεις των τότε υπουργών Πάγκαλου-Παπαδόπουλου-Πετσάλνικου, με τους δύο τελευταίους να μην έχουν ουσιαστική ευθύνη. Κι όμως το πόρισμα του ΠΑΣΟΚ δεν βρήκε πολιτικές ευθύνες. Αλλά τα έξι(!) πορίσματα –το ένα του ανεξάρτητου κ.Νικ. Κάκκαλου– απέδειξαν ότι οι κοινοβουλευτικές έρευνες είναι απλώς για συγκάλυψη.

Η αλήθεια είναι ότι η βραδυπορία της Δικαιοσύνης από το 2004 για υποθέσεις, όπως τα δομημένα ομόλογα, η υπόθεση «Γερμανός», η Siemens, ή τα αναπάντητα ερωτήματα για μία ακόμη φορά για τις τηλεφωνικές υποκλοπές, ακόμη και του πρωθυπουργού, εκθέτουν ανεπανόρθωτα την κυβέρνηση και την έφθασαν, ειδικά με τους χειρισμούς του Βατοπέδιου στο ναδίρ της κοινωνικής αποδοχής στις δημοσκοπήσεις.

Παθογένεια

Από την άλλη οι τρεις επιτροπές που συστήθηκαν από το 2004 –οπλικά συστήματα, Βατοπέδι, Παυλίδης– διέψευσαν τον ισχυρισμό ότι παρεμποδίζεται το έργο της Δικαιοσύνης. Μέσα σε ελαχιστότατο διάστημα ενός μηνός ανέδειξαν όσα δεν βγάζει η Δικαιοσύνη σε 2-3 χρόνια. Αλλά οι διαφορετικές ερμηνείες κι η συστηματική παραπληροφόρηση, είναι η παθογένεια του συστήματος, που έρχεται να γιγαντωθεί από την πραγματικότητα της οριακής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας της Ν.Δ. και της κομματικής εκμετάλλευσης που κυριαρχεί σε προεκλογικές περιόδους από την αξιωματική αντιπολίτευση.