Νάρκη ο δανεισμός - ρεκόρ στην πιστοληπτική αξιολόγηση της οικονομίας

Σε σοβαρό κίνδυνο θέτει την πιστοληπτική αξιολόγηση της οικονομίας η ομολογία της κυβέρνησης ότι θα δανειστεί φέτος 25% επιπλέον ποσά από ότι αρχικά εκτιμούσε, με τον αναμενόμενο φετινό συνολικό δανεισμό να σπάει «ρεκόρ» όλων των εποχών υπερβαίνοντας τα 50 δισ. ευρώ.

Η μεγάλη υστέρηση των εσόδων λόγω της κατακόρυφης πτώσης της δραστηριότητας και η αδυναμία ουσιαστικής περιστολής των δαπανών οδηγούν σε υπέρογκο δανεισμό φέτος, τον μεγαλύτερο όλων των εποχών σε ετήσια βάση, επιδεινώνοντας ραγδαία τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Αναλυτές εκτιμούν πως είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος το ποσοστό χρέους προς το ΑΕΠ να ξεπεράσει το 100%, οδηγώντας τους βασικούς δείκτες της οικονομίας μακράν των βασικών κριτηρίων του Μάαστριχ.

Υστέρηση
Οπως υποστηρίζουν, οι εξελίξεις, σε συνδυασμό με τη δραματική υστέρηση των εσόδων στο πρώτο τρίμηνο, μπορούν να πυροδοτήσουν υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη αύξηση στο κόστος δανεισμού, καθώς επιδεινώνεται η φερεγγυότητα της Ελλάδας στα μάτια των ξένων επενδυτών που αγοράζουν ελληνικό χρέος.

Σχολιάζοντας, μάλιστα, την επισήμανση του υπουργού Οικονομίας ότι θα δημιουργήσει φέτος «μαξιλάρι ασφαλείας», με πρόσθετο δανεισμό 8 δισ. ευρώ ακόμη και εάν «δεν τα έχουμε ανάγκη» όπως υποστηρίζει, εκτιμούν πως η δήλωση αυτή από μόνη της δημιουργεί το μεγαλύτερο προβληματισμό, παρά η μεγάλη υπέρβαση αυτή καθαυτή στο δανειακό πρόγραμμα φέτος.

Στελέχη της αγοράς εκτιμούν πως με τα νέα δεδομένα επιβεβαιώνεται επί της ουσίας ένα κακό σενάριο για τις αγορές, δηλαδή η αδυναμία της κυβέρνησης να ελέγξει ελλείμματα και χρέος, εξέλιξη που θα μπορούσε να «κτυπήσει» εύκολα στα spread των ελληνικών ομολόγων, οδηγώντας τα σε νέα δυσθεώρητα ύψη, εάν υπάρξει νέα επιδείνωση στις διεθνείς αγορές.

Η διαφορά στην απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου αναφοράς με το αντίστοιχο γερμανικό εκτινάχθηκε μέσα στο χρόνο άνω των 300 μονάδων βάσης, δηλαδή για να δανειστεί η Ελλάδα αναγκάστηκε να πληρώνει επιτόκιο υψηλότερο κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τους Γερμανούς. Αυτή την περίοδο τα spread έχουν υποχωρήσει στην περιοχή των 200 μονάδων βάσης και επί της ουσίας αυτό είναι το «παράθυρο» που εκμεταλλεύεται το υπουργείο Οικονομίας σπεύδοντας να δανειστεί επιπλέον 8 δισ. ευρώ, κυρίως μέσω της επικείμενης έκδοσης δεκαετών ομολόγων. Η υποχώρηση των spread δεν σημαίνει, όμως, ότι οι ελληνικές εκδόσεις είναι φθηνές για το Δημόσιο.

Μαξιλάρι
Παρά την αποκλιμάκωση, το κόστος δανεισμού παραμένει ιδιαίτερα υψηλό, γεγονός που σημαίνει ότι αυτό το «μαξιλάρι» που δημιουργεί το υπουργείο Οικονομίας, φοβούμενο μία κατάρρευση σε όλα τα επίπεδα στο δεύτερο εξάμηνο, στοιχίζει πανάκριβα και υποθηκεύει τους προϋπολογισμούς των επόμενων ετών. Πίσω από τις εξελίξεις κρύβεται η αδυναμία του υπουργείου Οικονομίας να μειώσει τις δαπάνες, που διογκώνονται υπέρμετρα εν μέσω του ιδιαίτερα ρευστού πολιτικού σκηνικού, και να συλλάβει έστω και μέρος της τεράστιας φοροδιαφυγής, την οποία η ΤτΕ υπολογίζει περίπου στο 20% του συνόλου των φορολογικών εσόδων (περίπου 15 δισ. ευρώ). Έτσι το βάρος πέφτει στην αύξηση της φορολογίας, στόχος ιδιαίτερα φιλόδοξος αν συνεκτιμηθεί ότι η ανάπτυξη επιβραδύνεται φέτος ραγδαία και δεν αποκλείεται ακόμη και η ύφεση για πρώτη φορά μετά από το 1993. Στελέχη του οικονομικού επιτελείου παραδέχονται ότι στο πρώτο τρίμηνο του έτους η ανάπτυξη θα παρουσιάσει σοβαρή επιβράδυνση, κινούμενη σε πρωτόγνωρα για τα τελευταία χρόνια επίπεδα, αν και μέχρι στιγμής δεν ενστερνίζονται τουλάχιστον επισήμως τις προβλέψεις για συρρίκνωση του ΑΕΠ φέτος. Πάντως, η εικόνα του πρώτου τριμήνου θα είναι ενδεικτική, καθώς επί της ουσίας πρόκειται για το 25% του έτους με το δεύτερο τρίμηνο να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις στον τουρισμό, που αναμένεται όπως όλα δείχνουν να υποστεί φέτος σημαντικό πλήγμα και πτώση ίσως και 20%.

Στο πλαίσιο αυτό καθίστανται περισσότερο επίκαιρες από ποτέ οι παραινέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, της Κομισιόν και των ξένων αξιολογητών του ελληνικού χρέους ότι απαιτούνται μέτρα δραστικά και ευρύ πλέγμα μεταρρυθμίσεων ώστε η χώρα να μην εισέλθει σε πολυετή ύφεση.

Μέτρα φυσικά που απαιτούν πολιτική βούληση, συναίσθηση του που πρέπει να οδηγούν οι ακολουθούμενες πολιτικές και όχι αποσπασματικές κινήσεις, ερασιτεχνικού χαρακτήρα.

Πάνω από 1 δισ. το κόστος
Aνω του 1 δισ. ευρώ υποστηρίζει το ΠAΣOK ότι ανέρχεται το επιπλέον ετήσιο κόστος για τους τόκους από τον έως τώρα δανεισμό, εξαιτίας της ανόδου των spread των ελληνικών ομολόγων με τα γερμανικά.

Σε σχέση με την Iταλία, με την οποία δανειζόμασταν περίπου στα ίδια επίπεδα έως πρόσφατα, το Δημόσιο θα επιβαρυνθεί 600 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον για τα ίδια ποσά δανεισμού. Kονδύλια τα οποία θα επέτρεπαν αύξηση του επιδόματος ανεργίας από το 55% του βασικού μισθού στο 70% και ενίσχυση με 80 εκατ. ευρώ του Tαμείου κατά της Φτώχειας.