Γκέτο παρανόμων η Πλατεία Θεάτρου Μέσα σε έξι χρόνια το ιστορικό εμπορικό κέντρο έχει μετατραπεί σε κέντρο εμπορίας ναρκωτικών και πορνείας

Της Λινας Γιανναρου

Τετάρτη, 3 μ.μ., οδός Σοφοκλέους: Μια πορεία στο κέντρο έχει δημιουργήσει κυκλοφοριακό χάος. Το αυτοκίνητο είναι εγκλωβισμένο στο ύψος του ΟΚΑΝΑ. Ζέστη και σκόνη από την Αφρική - τα παράθυρα ανοιχτά, η τσάντα κρυμμένη, πατημένο το κεντρικό κλείδωμα. Τριγύρω εκατοντάδες κόσμου - το αλισβερίσι γίνεται ανοικτά, άφοβα. Μπαχάρια και ναρκωτικά. «Ψιτ, κοπέλα». Ενας ψηλός -είναι από τη Σομαλία;- χαμηλώνει. «Κλείσε τα παράθυρά σου ΤΩΡΑ», λέει και απομακρύνεται.

Πέμπτη, 11 μ.μ., Πλατεία Θεάτρου: Το Guru έχει κλείσει, το ξέρουμε, περνάμε μια βόλτα από εκεί για να φτάσουμε στην Ευριπίδου. Η πλατεία γεμάτη με τοξικομανείς, πολλοί κοιμούνται, άλλοι παραπαίουν, σέρνονται στο πεζοδρόμιο, κάποιοι «τρυπιούνται» κατεβάζοντας το παντελόνι. Προσπαθείς να μην κοιτάξεις, θα ντραπούν. Στα στενά, το αυτοκίνητο χαμηλώνει ταχύτητα για να περάσει ανάμεσα από ομάδες νεαρών μεταναστών, αλλού σταματά εντελώς ώστε ο μπροστινός να ασχοληθεί με τις κοπέλες από τη Νιγηρία στο πεζοδρόμιο. Παρκάρουμε έξω από το Soul. Τρέχουμε να χωθούμε μέσα.

Είναι φοβερό το συναίσθημα να φοβάσαι. Οχι το συναίσθημα του φόβου· τού να συνειδητοποιείς ότι φοβάσαι τον διπλανό σου. Δεν θέλουμε να το ομολογήσουμε -εμείς οι «απ’ έξω»-, μιλάμε ακόμα για τα χρώματα και τα αρώματα μιας «έθνικ» γειτονιάς. Η αλήθεια είναι όμως ότι το κέντρο της Αθήνας, στο τμήμα του που περικλείεται από την Αθηνάς, την Πειραιώς, την Ομόνοια και την πλατεία Μοναστηρακίου, έχει εξελιχθεί ραγδαία σε μια εχθρική, επικίνδυνη περιοχή. Η Μενάνδρου, η Σοφοκλέους, η Σωκράτους, η Ευριπίδου, η Γερανίου είναι κλειστές για τους μη έχοντες «εργασία». Το δήθεν Σόχο της Αθήνας έχει μεταλλαχθεί σε ένα ισχυρό γκέτο αλλοδαπών, εμπόρων ναρκωτικών, μαστροπών, έχοντας εγκαταλειφθεί από όλους. Ποιοι Ελληνες έμποροι... Ακόμα και οι Κινέζοι φεύγουν σήμερα άρον άρον από την περιοχή, ενώ οι υπόλοιποι έχουμε μάθει να την αποφεύγουμε τη μέρα. Με το αιφνιδιαστικό λουκέτο στο μπαρ Guru πριν από λίγες μέρες, η αυλαία μοιάζει να πέφτει για την Πλατεία Θεάτρου, τον πυρήνα της περιοχής, και για τις νυχτερινές ώρες...

«Αυτό που σκέφτεσαι είναι ότι την επόμενη φορά θα είναι η σειρά σου», λέει στην «Κ» ο κ. Παύλος Πότσιος, ιδιοκτήτης του Soul, του τελευταίου πλέον προπυργίου διασκέδασης στην Ευριπίδου. «Εχουμε πει ότι θα δώσουμε διορία μέχρι το φθινόπωρο να δούμε πώς θα πάει η κατάσταση. Αλλά όπως είναι σήμερα τα πράγματα, δεν βλέπω να αντέχουμε πολύ». Ο κ. Πότσιος έχει δει τους πελάτες του να αραιώνουν. Οι υπάλληλοι του μαγαζιού έχουν όλοι να διηγηθούν ένα περιστατικό βίας, κυρίως αρπαγές τσαντών. Παρέες από κοπέλες δεν θα δεις πια στο μαγαζί. «Πώς να έρθουν; Πώς να περπατήσουν στον δρόμο μόνες τους; Φυσικό είναι, φοβούνται. Μέχρι και οι ταξιτζήδες αρνούνται να κατεβάσουν πελάτες στην Ευριπίδου κάτω από την Αθηνάς».

Ορόσημο το 2003

Ολοι τοποθετούν ως χρονιά - ορόσημο για την περιοχή το 2003, όταν αποφασίστηκε η εγκατάσταση του ΟΚΑΝΑ στη Σοφοκλέους. Εως τότε, η περιοχή το πρωί έσφυζε από ζωή από τους Κινέζους και τους Πακιστανούς εμπόρους, ενώ το βράδυ τα στενά ερήμωναν. Ενα μεγάλο πολυεθνικό Μοναστηράκι. Το μόνο εμπόριο που λαμβάνει χώρα εκεί σήμερα είναι των ναρκωτικών. «Ολοι οι έμποροι έχουν έρθει εδώ. Ακόμα και οι Αφρικανοί έχουν μπει στον χορό της πρέζας. Ταξίδεψαν τη μισή υφήλιο για να γίνουν εδώ πρεζάκια», λέει στην «Κ» κάτοικος της περιοχής. Καθημερινά σχεδόν ξεσπούν «οδομαχίες» μεταξύ ομάδων αλλοδαπών που επιθυμούν τον έλεγχο της περιοχής μέσω της ηρωίνης.

Το άλλο εμπόριο είναι της σάρκας. Οι Νιγηριανές «εγκαταστάθηκαν» στις οδούς κοντά στην Αγορά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων. Και τίποτα και κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να διαλύσει αυτήν την πιάτσα. «Είναι να απορείς. Είναι καθημερινά στο ίδιο σημείο - γιατί δεν ασχολείται κανείς;».

Ο κ. Πότσιος θυμάται την εποχή που είχε πρωτοανοίξει το μαγαζί του. «Πριν από 7 - 8 χρόνια, το 90% των μαγαζιών στην Ευριπίδου ήταν ελληνικά. Νιώθαμε σίγουροι, ήμασταν μια γροθιά. Αν συνέβαινε κάτι, όλοι μαζί θα μπορούσαμε να το αντιμετωπίσουμε. Σιγά σιγά αυτά τα μαγαζιά έκλεισαν, έγιναν κινέζικα. Το βράδυ μείναμε μόνοι μας. Μοιραία αυτό δημιουργεί έλλειψη ενδιαφέροντος. Ποιοι να πιέσουν να αλλάξει η κατάσταση; Γεμίσαμε εμπόρους ναρκωτικών, μετανάστες και πρόσφυγες που αφού δεν έχουν να φάνε οι άνθρωποι, μοιραία θα κάνουν τα πάντα». Η είδηση για το κλείσιμο του Guru λοιπόν δεν ήταν σοκ για τον ίδιο. «Είναι όμως πολύ κακή εξέλιξη. Τόσο που κλείνουν τέτοια μαγαζιά και που σπάει η πιάτσα, όσο και γιατί μικραίνουμε σαν δύναμη. Δεν μπορούμε να αντισταθούμε μόνοι μας».

Στο πλευρό τους πάντως έχουν πια τους κατοίκους, τους ίδιους που πριν από μία δεκαετία, όταν η περιοχή άρχισε να κατακλύζεται από μπαρ, μάχονταν να τους διώξουν. «Μείνετε ρε παιδιά» τους λένε σήμερα. «Να υπάρχει τουλάχιστον ένα φως να να βλέπουμε να μπαίνουμε στα σπίτια μας». Ο Θόδωρος Κατσανέβας, επικεφαλής του Πολιτιστικού Συλλόγου Κατοίκων Περιοχής Ομονοίας «Θησέας», με δυσκολία μπορεί να κρατήσει την ψυχραιμία του. «Απλά δεν πάει άλλο», λέει στην «Κ», προσπαθώντας να θυμηθεί πόσες φορές έχουν διαρρήξει τα γραφεία του συλλόγου. «Η Ελλάδα τηρεί καθ’ υπερβολήν τον κανονισμό του Δουβλίνου ΙΙ, όπου η υποχρέωση για τη διαχείριση των λαθρομεταναστών για την Ε.Ε. ανήκει στην πρώτη χώρα εισαγωγής τους. Οι δουλέμποροι εισπράττουν 3.000 - 6.000 το κεφάλι για τη διακίνηση του “εμπορεύματος”, οι συνεργάτες τους ιδιοκτήτες των βρωμερών πολυκατοικιών στα γκέτο της Αθήνας ενθυλακώνουν φοροδιαφεύγοντας 3 - 7 ευρώ την ημέρα ανά άτομο δηλαδή 20 - 70.000 ευρώ τον μήνα, οι έμποροι ναρκωτικών, πορνείας και παιδοφιλίας θησαυρίζουν εντάσσοντάς τους στο εγκληματικό τους κύκλωμα. Και οι “ιθαγενείς” που διαμαρτύρονται χαρακτηρίζονται ρατσιστές! Κάποιοι υποδύονται τους φιλάνθρωπους - προοδευτικούς, αλλά στην πραγματικότητα εισπράττουν τον οβολό τους. Φυσικά δεν αποτελεί προοδευτική αντίληψη η άποψη ότι το πρόβλημα της παγκόσμιας φτώχειας μπορεί να λυθεί μεμονωμένα με φιλανθρωπικού τύπου ενέργειες και μάλιστα από την Ψωροκώσταινα».

Η χαριστική βολή

Και η αστυνομία; «Είμαστε σε καθημερινή επικοινωνία», λέει στην «Κ» ο ιδιοκτήτης του Soul. «Κάθε μέρα κάτι συμβαίνει και τους παίρνω τηλέφωνο. Τις περισσότερες φορές το περιπολικό αργεί. Μια φορά έκανε σχεδόν 2 ώρες. Τους καταλαβαίνω. Δε στέλνεις δύο άτομα να τα βγάλουν πέρα με 50». Παρ’ όλα αυτά, πέρυσι είχε σημειωθεί κάποια πρόοδος. «Γίνονταν κάποιες περιπολίες, ειδικά τα Σαββατοκύριακα ήταν καλύτερη η κατάσταση. Μετά ήρθε ο Δεκέμβριος... Ηταν χαριστική βολή».

Πράγματι, όπως αναφέρουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, η πορεία για επανάκαμψη της περιοχής αντιστράφηκε μετά τα γεγονότα του Δεκεμβρίου. «Γυρίσαμε πάλι στο μηδέν», τονίζει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Αθηναίων κ. Ανδρέας Παπαδάκης. Οπως λέει, πρόκειται αποκλειστικά για θέμα της αστυνομίας, καθώς οι αρμοδιότητες του δήμου περιορίζονται στον έλεγχο των μικροπωλητών. «Από τα Χριστούγεννα, η διαθέσιμη αστυνομική δύναμη μειώθηκε, η παρουσία άρχισε να μην είναι καθημερινή. Το πρόβλημα διογκώθηκε. Οι πιέσεις μας προς τους υπουργούς Εσωτερικών και Υγείας είναι καθημερινές», συνεχίζει ο ίδιος. «Δεν φτάνουν αυτές οι περιπολίες. Η περιοχή χρειάζεται 24ωρη αστυνόμευση. Και είναι απαραίτητο να φύγει ο ΟΚΑΝΑ από εκεί...». Από αύριο θα τεθεί και σε πλήρη λειτουργία το νέο τμήμα της δημοτικής αστυνομίας στην αγορά.

Οι ελπίδες τώρα επικεντρώνονται στην ομάδα Δέλτα. «Το τελευταίο διάστημα βλέπω μεγαλύτερη εγρήγορση και με τους αστυνομικούς με μηχανάκια», λέει ο κ. Πότσιος. «Γίνονται περιπολίες, τουλάχιστον μέχρι τις 8.30 το βράδυ. Μετά, βέβαια, η περιοχή αφήνεται και πάλι στην τύχη της».

Ενας θαμώνας θυμάται...

«Το 2000 όταν άρχισα να πρωτοεπισκέπτομαι την περιοχή, εκεί γινόταν ήδη “κάτι”: Η αναγέννηση της παλιάς εμπορικής περιοχής της Αθήνας», θυμάται ο Δημ. Καραΐσκος, γραφίστας, θαμώνας και συνεργάτης μια εποχή του Guru Bar. «Στην πλατεία Θεάτρου, το επιβλητικό κτίριο της Διπλαρείου βιοτεχνικής σχολής, ένα άνοιγμα μπροστά, σε συνδυασμό με ενα πολύ ιδιαίτερο sui-generis χώρο βραδινής διασκέδασης όπως το Guru, δημιουργούσαν μια γωνιά κρυμμένη, απόκρυφη, μυστήρια. Σαν η πόλη, από μια τυχαία συγκυρία, να είχε φτιάξει μια μυστική γωνιά κάπου μέσα της για να υποθάλψει έναν ξεχωριστό χώρο διασκέδασης».

Αυτά μεχρι το 2004... «Κατά τη διάρκεια των Αγώνων, φάνηκαν τα πρώτα δείγματα της αλλαγής που ερχόταν στην περιοχή», λέει στην «Κ». «Οι Αφρικανές πόρνες είχαν ήδη εμφανιστεί στη γωνία, κάτω από τη Βαρβάκειο. Ταυτόχρονα, η περιοχή είχε αρχίσει να αποκτά το δυσάρεστο σύνδρομο του παρακουρασμένου κλισέ. Ο κάθε Ελληνάρας χωρίς δημιουργικότητα και φαντασία άνοιγε ακόμα ένα μπαρ με πολυελαίους και ρετρό ταπετσαρία, που πούλαγε ψευτοκέφι και χλιδή». Και μετά ηρθε ο ΟΚΑΝΑ... «Χρήστες πουλάγανε τη μεθαδόνη σε άλλους χρήστες, ενώ άνθρωποι κάθε εθνικότητας και χρώματος πουλάγανε κάθε είδους ουσία στους χρήστες. Στήθηκε ένα παζάρι –φαύλος κύκλος ανάμεσα σε καταδικασμένους, εθισμένους, επιτήδειους, απελπισμένους, πολλές φορές επικίνδυνους. Πώς γίνεται, δύο στενά κάτω από το δημαρχείο να έχουμε δημιουργήσει αυτό το ζοφερό, τριτοκοσμικό σκηνικό; Το Guru, το μόνο ζωντανό πράγμα σε εκείνη την πλατεία, έκλεισε πρόσφατα γιατί προφανώς οι άνθρωποί του βαρέθηκαν να αλλάζουν κλειδαριές και σπασμένα τζάμια. Και γιατί πολλοί από τους θαμώνες του δεν ήθελαν να ξαναδούν όπλο να τους απειλεί...».