Οι νομισματικές αρχές φαίνεται ότι θα διατηρήσουν όσο χρειαστεί σε χαμηλά επίπεδα το κόστος δανεισμού

Οι πρώτες ενδείξεις για ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και οι αισιόδοξες προβλέψεις των οικονομολόγων για επαναφορά σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης ακόμη και από το τέλος του 2009 για ορισμένες χώρες επανέφεραν στην επικαιρότητα τη συζήτηση περί σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες. Το ξέσπασμα της κρίσης έριξε στην ύφεση τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, αναγκάζοντας τις κατά τόπους νομισματικές αρχές να προχωρήσουν στη λήψη πρωτοφανών για τη σύγχρονη οικονομική ιστορία μέτρων με στόχο την τόνωση της ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, μειώνοντας σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια.

Η αντίστροφη μέτρηση για την άνοδο του κόστους δανεισμού έχει πλέον ξεκινήσει, καθώς οι οικονομίες ανεβάζουν στροφές και οι προοπτικές βελτιώνονται. Σε κάθε περίπτωση το ενδιαφέρον των επενδυτών επικεντρώνεται στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και κατά δεύτερο λόγο στην Τράπεζα της Αγγλίας και στην Τράπεζα της Ιαπωνίας. Για τις δύο πρώτες με βάση τις τρέχουσες εξελίξεις και τις προβλέψεις των οικονομολόγων δεν θα πρέπει να περιμένουμε άνοδο των επιτοκίων πριν από το γ΄ τρίμηνο του 2010. Οπως επισημαίνουν αναλυτές, στην ευρωζώνη, παρά την αξιοσημείωτη άνοδο του ΑΕΠ το προηγούμενο τρίμηνο, ο κίνδυνος αύξησης των πληθωριστικών πιέσεων είναι σήμερα ουσιαστικά ανύπαρκτος. Οι ίδιοι κύκλοι τονίζουν ότι η ΕΚΤ δεν θα διακινδυνέψει να εκτεθεί προχωρώντας σε μια αύξηση των επιτοκίων της προτού σιγουρευτεί ότι οι τιμές θα διαμορφώσουν ξεκάθαρη ανοδική τάση. Ο πληθωρισμός στην οικονομία της περιοχής εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε αρνητικό επίπεδο έως και αυτόν τον μήνα, για να ανέλθει στο 0,9% στο τέλος του 2009. Για το σύνολο της εφετινής χρονιάς ο δείκτης τιμών καταναλωτή υπολογίζεται ότι θα «κλείσει» στο 0,3%, με τον αντίστοιχο δομικό στο 1,4%, ενώ ο μέσος πληθωρισμός για του χρόνου αναμένεται στο 1,3%. Αυτό σημαίνει ότι η έναρξη της διαδικασίας άρσης των μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας στην ευρωπαϊκή οικονομία δεν έχει πολλές πιθανότητες να ξεκινήσει από το α΄ εξάμηνο του επόμενου έτους. Εξάλλου, η άνοδος του ευρώ σε σχέση με το δολάριο, η οποία πλήττει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, δημιουργεί αντικίνητρο στην ΕΚΤ για αύξηση των επιτοκίων, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα ενισχυθούν οι ανατιμητικές τάσεις του νομίσματος. Ανάλογο είναι το κλίμα και στις ΗΠΑ, όπου τα επιτόκια βρίσκονται σε μηδενικά επίπεδα και δεν υπάρχει πρόθεση της κεντρικής τράπεζας να προχωρήσει σε αναπροσαρμογή τους πριν από τη σαφή αντιστροφή της τάσης στην αμερικανική οικονομία. Οπως έχουν δηλώσει τόσο στελέχη της κυβέρνησης όσο και αξιωματούχοι της Fed, τα μέτρα στήριξης θα παραμείνουν για όσο διάστημα χρειαστεί προκειμένου να επανέλθουν οι ΗΠΑ σε υψηλούς και διατηρήσιμους ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτή τη στιγμή η ανεργία βρίσκεται σε υψηλό 26 και πλέον ετών και η καταναλωτική δαπάνη δεν δείχνει ικανή να στηρίξει την ανάπτυξη.

Σύμφωνα με αναλυτές, η ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγής, η οποία φαίνεται ότι θα συνεχισθεί και τους επόμενους μήνες, αντανακλά εκτός των άλλων και την αύξηση των εξαγωγών των ΗΠΑ, οι οποίες ευνοούνται από το αδύναμο δολάριο. Ωστόσο η συνέχιση της θετικής της πορείας δεν μπορεί να συνεχιστεί απρόσκοπτα αν δεν υποστηριχθεί και από κάποια ουσιαστική ανάκαμψη στις δαπάνες των νοικοκυριών τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στις μεγάλες πλεονασματικές χώρες του πλανήτη.

Τέλος, στη Βρετανία το βασικό επιτόκιο της στερλίνας έχει υποχωρήσει από τον περασμένο Μάρτιο στο 0,5%, με στόχο την αντιμετώπιση της σφοδρότερης ύφεσης που γνώρισε η χώρα τα τελευταία χρόνια. Και στην περίπτωση αυτή οι αναλυτές πιστεύουν ότι η Τράπεζα της Αγγλίας θα διατηρήσει το κόστος δανεισμού σε αυτά τα επίπεδα για όσο χρειαστεί. Από την άλλη, το βασικό επιτόκιο του γεν διαμορφώνεται στο 0,10% από τον περασμένο Δεκέμβριο του 2008, επίπεδα στα οποία αναμένεται να παραμείνει, σύμφωνα με οικονομολόγους, για πολλά χρόνια λόγω της αναμενόμενης παρατεταμένης περιόδου αποπληθωρισμού.