Το νεκροταφείο της Πέλλας «γεννά» χρυσάφι

Χρυσοφόρα ήταν η σοδειά των αρχαιολόγων και κατά την εφετινή, δέκατη, συνεχή ανασκαφική χρονιά στο δυτικό νεκροταφείο του αρχαίου οικισμού στη θέση όπου σήμερα βρίσκεται το Αρχοντικό της Πέλλας και οι αρχαιολόγοι εικάζουν (καθώς δεν έχει εντοπισθεί ακόμη επιγραφή που να την ταυτοποιεί) ότι πρόκειται για την αρχαία πόλη Τύρισσα- την πόλη του τυριού.

Στους 50 τάφους πολεμιστών των αρχαϊκών χρόνων, σε έκταση μικρότερη του ενός στρέμματος, που κατάφεραν να ερευνήσουν εφέτος οι αρχαιολόγοι ανασκαφείς εντοπίστηκαν και πάλι δεκάδες χρυσά, σιδερένια και χάλκινα κτερίσματα (μάσκες πολεμιστών, κράνη, ελάσματα και εντυπωσιακά κοσμήματα στις γυναικείες ταφές). «Ορισμένοι πολεμιστές εντυπωσιάζουν με τα σύμβολα της υπεροχής τους και την τεχνολογία του οπλισμού τουςαποτελώντας εξαιρετικά παραδείγματα ταφών της αρχαϊκής περιόδου που, μαζί με τις αντίστοιχες γυναικείες, πιστοποιούν την ευημερούσα κοινωνία του Αρχοντικού, αλλά και τον ηρωικό χαρακτήρα και τον ηγετικό ρόλο ορισμένων οικογενειών της στρατιωτικής αριστοκρατίας οι οποίες ήλεγχαν και ρύθμιζαν την ανταλλαγή των αγαθών. Οι εξέχουσες δέσποινες ήταν ενταφιασμένες με τη στολή του γάμου, συνοδευόμενες, εκτός των άλλων κτερισμάτων, με χρυσά, ασημένια, χάλκινα και σιδερένια κοσμήματα» τονίζει ο επικεφαλής της ανασκαφής αρχαιολόγος της ΙΖ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κ. Παύλος Χρυσοστόμου.

O ι νεκροί που ανήκαν στις ίδιες κοινωνικές ομάδες ενταφιάζονταν κατά οικογενειακές συστάδες- πατριές και γένη- επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη «κοινωνικών» και «οικονομικών» διακρίσεων πριν από 25 και πλέον αιώνες. Οι περισσότερες συστάδες τάφων περιλαμβάνουν, εκτός από τις αρχαϊκές ταφές (580-480 π.Χ.), ταφές της ύστερης εποχής του σιδήρου (δεύτερο μισό του 7ου- αρχές του 6ου αιώνα π.Χ.) αλλά και των κλασικών και πρώιμων ελληνιστικών χρόνων (480-279 π.Χ.).

Ο οικισμός του Αρχοντικού βρίσκεται σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από την Πέλλα και δέκα χιλιομέτρων από τον Αξιό και κατοικείται από την αρχαιότερη νεολιθική περίοδο (6η χιλιετία) ως και τα υστεροβυζαντινά χρόνια (14ος αιώνας). Κατά τη διάρκεια των προϊστορικών και των ιστορικών χρόνων ως και το τέλος του 5ου αιώνα π.Χ., οπότε η Πέλλα επιλέχθηκε από τον βασιλιά Αρχέλαο ως νέα πρωτεύουσα της Μακεδονίας, αποτελούσε τη σημαντικότερη πόλη της Βόρειας Βοττιαίας (περιοχή μεταξύ των ποταμών Αξιού και Λουδία).

Εντεκα στρέμματα γης γεμάτα Ιστορία
Με βάση τα ως τώρα δεδομένα από τις ανασκαφές, οι ερευνητές αρχαιολόγοι συμπεραίνουν ότι η προέλαση των Μακεδόνων ως τον Αξιό είχε συντελεστεί πολύ παλαιότερα και όχι μετά τους Περσικούς Πολέμους, όπως υποστηριζόταν ως πρόσφατα. Σύμφωνα μάλιστα με τον Θουκυδίδη, οι Μακεδόνες επεκτάθηκαν αρχικώς στην πεδινή Πιερία και στη συνέχεια (μετά τα μέσα του 7ου αι. π.Χ.) στη Βοττιαία, τη χώρα των Βουκόλων, δηλαδή την πεδιάδα ανάμεσα στους ποταμούς Αλιάκμονα και Αξιό. Από το 2000 που ξεκίνησε η ανασκαφική έρευνα στο νεκροταφείο του αρχαίου οικισμού στη σημερινή θέση Αρχοντικό της Πέλλας, συνολικής έκτασης 200 στρεμμάτων, έχουν ανασκαφεί 965 τάφοι σε έκταση μόλις έντεκα στρεμμάτων.